اختلال پانیک یک مشکل جدی در سلامت روان افراد می‌باشد. حدود 2 تا 3 درصد از افراد به درجات مختلفی از حملات پانیک که تحت عنوان اختلال هراس و ترس نیز شناخته می‌شود مبتلا هستند.
این بیماری در سنین بلوغ شروع می‌شود و بروز علائم در زیر سن 14 سالگی زیاد شایع نمی‌باشد. شدت بروز علائم در بزرگسالی به اوج خود می‌رسد. افرادی که در معرض یک حادثه‌ی آسیب زا قرار گرفته‌اند ممکن است بیشتر به این حملات دچار شوند. زنان دو برابر بیشتر از مردان ممکن است در معرض ابتلا به این بیماری قرار داشته باشند.
علائم پانیک
افراد مبتلا به اختلال پانیک از دوره‌های شدید اضطراب که ممکن است به صورت حمله در بیمار ظاهر شود رنج می‌برند. این حملات منجر به بروز مشکلاتی در زندگی بیمار و اطرافیان می‌شود.
برخی از شایعترین علائمی که طی حملات پانیک مشاده می‌شود عبارت است از:
- مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس و افزایش تعداد تنفس
- افزایش ضربان قلب
- لرز
- سرگیجه و احساس سبکی در سر
- درد در ناحیه قفسه سینه
- تعریق
- افزایش اضطراب و تفکرات غیرمنطقی
- گرگرفتگی
- احساس جدا شدن از بدن
- بی‌حسی و سوزن سوزن شدن
- حالت تهوع
- احساس خفگی
- ترس از مرگ
- ترس از ابتلاء به جنون و یا از دست دادن کنترل
- منقبض شدن عضلات
- خشکی دهان
حملات پانیک به صورت ناگهانی شروع می‌شوند و در عرض کمتر از 10 دقیقه به اوج می‌رسد، این حملات ممکن است در طی چند ساعت با شدت‌های مختلف تکرار شوند.
در ابتدای شروع علائم بیماری ممکن است بیمار نتواند علائم را کنترل نماید اما با گذشت بیمار می‌تواند حدس بزند که در برخی از موقعیت‌های خاص ممکن است دچار حملات پانیک شود و نسبت به کنترل علائم اقدام نماید.
برخی از بیماران ممکن است علائمی را به صورت روزانه تجربه نمایند این علائم عبارتند از:
- خجالت
- انزوای اجتماعی
- ترس
افرادی که برای مدت طولانی دچار این بیماری هستند می‌توانند به تدریج علائم را تحت کنترل داشته باشند. در برخی از افراد علائم خفیفی در کمتر از 3 دقیقه ممکن است ایجاد شود.
درمان حملات پانیک
میزان علائم و شدت آن در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد، با توجه به نحوه‌ی درمان ممکن است علائم ماه‌ها و یا سالها ادامه داشته باشد. در صورت عدم درمان پانیک ، علائم بیماری به حدی شدید می‌شود که بیمار در برقراری ارتباط با دوستان، خانواده و همکاران دچار مشکلات چشمگیری می‌شود.
برخی از بیماران ممکن است چندی ماه یا چندین سال را بدون علامت سپری کنند و سپس حملات مجدد آغاز شود. بر اساس تحقیقات افرادی که در سنین کمتر شروع علائم را تجربه می‌نمایند پس از میانسالی ممکن است به طور طبیعی دچار کاهش علائم و عوارض بیماری شوند.
درمان‌هایی که جهت حملات پانیک وجود دارد عبارتند از:
- جلسات مشاوره و روان درمانی: مشاور می‌تواند به شما کمک نماید که در هنگام مواجهه با موقعیت‌های چالش برانگیز و یا هراسناک بتوانید علائم حملات پانیک را شناسایی و آنها را تحت کنترل قرار دهید.
- مصرف دارو: برخی داروها مانند آلپرازولام می‌تواند در هنگام بروز حملات پانیک موثر باشند. برخی داروهای ضد افسردگی مانند فلوکسیتین، داروهای ضد تشنج مانند کلونازپام، داروهای ضد اصطراب مانند آزاپیرون و سایر داروها می‌تواند در کاهش حملات پانیک موثر باشند. مصرف هرگونه دارویی باید زیر نظر روانپزشک صورت پذیرد.
- تکنیک تنفس عمیق: تنفس عمیق می‌تواند علائم پانیک را در هنگام بروز حمله کاهش دهد. جهت یادگیری تکنیک‌های تنفس عمیق مانند تنفس دیافراگمی می‌توانید از روانپزشک خود کمک بگیرید.
- تشخیص حملات پانیک: اولین قدم در کنترل حملات پانیک تشخیص آن می‌باشد، گاهی اوقات برخی از افراد این علائم را با حملات قلبی اشتباه می‌گیرند، بنابراین لازم است به علائمی که پیش از بروز حملات پانیک آغاز می‌شود توجه نمائید و تفاوت این علائم و حمله‌ی قلبی را درک نمائید. با دانستن علائم حمله بهتر می‌توانید آن را کنترل نمائید.
- چشمان خود را ببندید: برخی از افراد تحت تاثیر محرک‌های محیطی دچار حملات پانیک می‌شوند، اگر در محیط شلوغی هستید که حس می‌کنید ممکن است هر لحظه دچار حملات پانیک شوید چشمان خود را برای چند دقیقه ببندید و پس از اینکه احساس آرامش داشتید و ریتم تنفس شما منظم شد می‌توانید چشمان خود را باز نمائيد.
- تکنیک‌های ذهن آگاهی را تمرین نمائید: تمرکز به آنچه در محیط واقعی در حال وقوع است و عدم توجه به تفکرات اضطراب آور که در ذهن شما در جریان است یکی از درمان‌های موثر در جهت کنترل حملات پانیک می‌باشد. یکی از این تکنیک‌ها توجه به تنفس و حرکات دم و بازدم می‌باشد.
- تمرکز روی اشیاء پیرامون: زمانی که حس می‌کنید ممکن است دچار حملات پانیک شوید به یک شی در اطراف خود دقت نمائید و تمام جزئيات آن را زیر نظر داشته باشید بدون اینکه به هیچ مورد دیگری فکر نمائيد، به عنوان مثال حرکت عقربه‌های ساعت می‌تواند گزینه‌ی مناسبی جهت تمرکز و عدم فکر کردن به شرایط محیط پیرامون باشد.
به جز مشاوره و دارودرمانی راهکارهای مختلفی جهت کنترل حملات پانیک وجود دارد اما در ابتدا لازم است به یک روانشناس و یا روانپزشک مراجعه نمائید و با توجه به شدت بیماری بهترین و مناسب‌ترین درمان را انتخاب نمائید.