آیا می دانید اختلال استرس پس از سانحه دقیقا چیست و چگونه درمان میشود؟ آیا می دانید علائم اختلالات پس از سانحه چیست و چگونه درمان می شود؟ زندگی هر فرد سرشار از حوادث ناخوشایند و ناگوار است. اما مسئله اینجاست که در برخی اوقات برخی از تجارب تلخ زندگی ممکن است فرد را دچار اختلالات روانی کند. از جمله مواردی که ممکن است برای هر فردی در طول زندگی رخ دهد، اختلال PTSD است. درمان اختلال PTSD یا اختلال پس از سانحه بسیار ضروری است. چرا که در کیفیت زندگی فرد تاثیر می گذارد. درمان اختلال پس از سانحه به روش های مختلفی قابل انجام است که در ادامه مقاله به آن خواهیم پرداخت.
اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
اختلال استرس پس از سانحه (Post-Traumatic Stress Disorder، PTSD) یک اختلال روانی است که پس از تجربه یک سانحه وحشتناک یا تهدید کننده بدنی یا روانی، ایجاد میشود. این سانحه ممکن است شامل هر اتفاق ناخوشایندی اعم از تصادفات خطرناک، حملههای تروریستی، تجربه یک جنگ، طوفانهای شدید، تعقیب، تجاوز جنسی یا هر نوع تجربه ناخوشایند دیگری باشد.
PTSD به طور قابل توجهی میتواند زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد و باعث مشکلات در روابط، کار، تحصیل و کاهش کیفیت زندگی عمومی شود. بنابراین، درمان PTSD مهم است و شامل روشهای مختلفی مانند مشاوره روانشناختی، درمان دارویی و روشهای ترکیبی است. اگر علائم این اختلال را تجربه می کنید و یا اینکه فکر می کنید کسی از اطرافیانتان به این اختلال مبتلا است، تا انتهای این مقاله را مطالعه کنید.
چه زمان برای علائم اختلال پس از سانحه به روانپزشک مراجعه کنید؟
زمانی که در هر شرایطی علائم این اختلال را مشاهده کنید این علائم میتواند بر کیفیت زندگی شما تاثیر بگذرد، لازم است برای درمان اقدام کنید. از جمله علائم PTSD شامل موارد زیر می شود. علائم اختلال استرس پس از سانحه میتواند به طور کلی به سه دسته تقسیم شوند. علائم آن نیز بسته به آن می تواند متفاوت باشد.
- علائم بازتابی (Re-experiencing Symptoms): افراد مبتلا به PTSD ممکن است تجربه کنند که خاطرات وحشتناک از سانحه به طور مکرر و ناخواسته به ذهنشان برگردد. این خاطرات ممکن است به شکل رویاها یا واقعیتهای زندگی روزمره پدید آید. علائم دیگری که ممکن است در این دسته دیده شود عبارتند از: مرور خاطرات و وجود احساس و حسیهایی که به یادآوری سانحه منجر میشوند، واکنشهای شدید به محرکهای خارجی مانند صداها یا بوها که به یادآوری سانحه مربوط میشوند و احساس کردن واقعی بودن سانحه در حالی که در حالی که در ممکن است مدت زیادی از سانحه گذشته باشد.
- علائم افزایشی هیجانی (Hyperarousal Symptoms): این علائم ممکن است شامل احساس ناراحتی، عصبانیت، خشم، بیقراری و اضطراب مداوم باشد. افراد مبتلا به PTSD ممکن است بسیار حساس به محرکهای محیطی باشند و به سرعت و بدون دلیل منطقی برانگیخته می شود. خواب نامنظم، مشکلات در تمرکز، افزایش ضربان قلب و تنفس، واکنشهای ناخوشایند در مواجهه با محرکهای یادآور سانحه و مشکلات در کنترل عاطفی نیز از علائم افزایش هیجان است.
- علائم اجتنابی (Avoidance Symptoms): افراد مبتلا به PTSD ممکن است سعی کنند از یادآورهای مربوط به سانحه فرار کنند. آنها ممکن است از مکانها، افراد، فعالیتها و یا حتی تفکر دربارهی سانحه اجتناب کنند. همچنین افراد علاوه بر این، علائم اجتنابی شامل از دست دادن خاطرات مربوط به سانحه، کوشش برای فراموش کردن سانحه، عدم بحث درباره سانحه و احساس ناتوانی در ابراز احساسات مربوط به سانحه نیز میشود.
ویژگی های افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
- حملات ناگهانی اضطراب: فرد ممکن است تحت تأثیر حملات ناگهانی اضطراب باشد که به طور ناگهانی و بدون هشدار قبلی رخ میدهد. این حملات اضطراب ممکن است شدید باشند و به همراه علائمی مانند تنگی نفس، تپش قلب، عرق سرد و لرزش بدن همراه باشند. (درمان اضطراب)
- خاطرات تکراری: فرد ممکن است خاطرات و تجربیات مربوط به سانحه را به طور مکرر و ناخواسته به یاد آورده شود. این خاطرات ممکن است به صورت فلاشبک، رویاها یا خوابهای وحشتناک، یا حتی در تفکرات روزانهٔ فرد حضور داشته باشند.
- اجتناب از محرکها: فرد ممکن است سعی کند از محرکهایی که به یادآوری سانحه مرتبط هستند، دوری کند. این شامل اجتناب از مکانها، افراد، فعالیتها، صداها یا شیوههایی است که مرتبط با سانحه هستند.
- تغییرات خلق و خو: فرد ممکن است تغییراتی در خلق و خو خود تجربه کند، از جمله عصبانیت، خشم، ناراحتی مداوم، احساس سرخوردگی و افزایش واکنشهای ناگهانی.
- اختلالات خواب: فرد ممکن است به صورت غیرمعمولی همیشه آماده باشد، بیش از حد بیدار باشد و دچار مشکلات خواب شود.
- مشکلات خواب: ممکن است فرد مبتلا به PTSD مشکلاتی در خواب داشته باشد، از جمله بیداری ناگهانی در شب با حس وحشت، کابوسهای وحشتناک، بیخوابی و یا خواب عمیق نتواند برقرار کند.
- حساست به صداها : حساسیت بیش ،نورها یا لمسها، افزایش واکنشهای ناراحت کننده و حساسیت به تحریکات محیطی ممکن است در اثر استرس پس از سانحه ایجاد شود.
راهکارهای درمانی اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
برای اینکه درمان های مربوط به PTSD موثر باشد، لازم است ترکیبی از درمان های لازم است ترکیبی از درمان های موثر برای شما توصیه شود. درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) معمولا شامل ترکیبی از مشاوره و در صورت لزوم، داروها است. درمانهای مختلفی برای کاهش علائم PTSD و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا وجود دارد. در این خصوص توجه شما را به موارد زیر جلب می نماییم :
روان درمانی PTSD
مشاوره روانشناختی، به ویژه مشاوره مبتنی بر رویکرد درمان شناختی رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy، CBT)، به عنوان یکی از روشهای اصلی درمان PTSD استفاده میشود. CBT کمک میکند تا فرد به شناسایی و تغییر الگوها و باورهای منفی که باعث حفظ علائم PTSD میشوند، بپردازد. این روش شامل مهارتهای مدیریت استرس، مدیریت خاطرات و واکنشهای ناخوشایند، و تغییر الگوهای رفتاری نامطلوب است. بنابراین نقش مشاوره در درمان اختلال استرس پس از سانحه پررنگ است.
داروهای درمانی مناسب اختلال استرس پس از سانحه
در برخی موارد، استفاده از داروها میتواند به کاهش علائم PTSD کمک کند. معمولا دستههای دارویی مانند داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی برای کنترل علائم اضطراب، خواب آرام و واکنشهای هیجانی مورد استفاده قرار میگیرند. همچنین، در برخی موارد، داروهای خواب برای بهبود خواب نامنظم و مشکلاتی در این زمینه ممکن است تجویز شوند.
درمان اختلال استرس پس از سانحه با rTMS
درمان اختلال استرس پس از سانحه با rTMS امکان پذیر است. جلسات نورفیدبک علائم این اختلال را کنترل می کند. تعداد جلسات و هر آنچه باید در این خصوص بدانید را بهتر است از متخصص خود جویا شوید. آر تی ام اس یکی از روش های درمانی است که با تحریک غیر مستقیم مغز می تواند بر الگوی فکری و رفتاری فرد تاثیر گذار باشد. rTMS در درمان اختلال استرس پس از سانحه بسیار موثر بوده است. البته نباید اهمیت پیگیری جلسات درمانی آر تی ام اس در درمان PTSD را نادیده گرفت. میزان موفقیت این درمان دراختلال استرس پس از سانحه بین 70 تا 80 درصد است، به این معنی که اکثر افرادی که تحت درمان قرار میگیرند پس از درمان تسکین مییابند. درمان اختلال استرس پس از سانحه بدون دارو در سال های اخیر بسیار مورد توجه متخصصان قرار گرفته است. برای بهره بردن از این موضوع لازم است به بهترین روانپزشک تهران مراجعه کنید.
درمان خانگی اختلال PTSD
مراقبه و تکنیکهای آرامشبخش، مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی یکی ازمهم ترین درمان های خانگی اختلال استرس پس از سانجه است که به فرد در کنترل علائم کمک می کند. البته در نظر داشته باشید که درمان نباید تنها شامل راهکارهای خانگی شود. مراجعه به یک روانپزشک خوب در تهران می تواند در این زمینه موثر باشد.
شرکت در جلسات گروهی با افراد دیگری که تجربه مشابهی از PTSD داشتهاند و بهره گیری از محیط خانواده در راستای رشد از دیگر اقدامات موثر در درمان PTSD بدون دارو خواهد بود.
علت بروز اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
بعد از سانحهها، مانند تصادفات، حمله، سانحههای طبیعی، تجربه جنگ یا سایر رویدادهای تهدیدکننده جان، افراد ممکن است اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را تجربه کنند. PTSD یک اختلال روانی است که به علت تجربه یک رویداد تهدیدکننده جانی یا جسمی بروز میدهد.
برخی از علتهای بروز PTSD عبارتند از:
- تجربه تهدید برای جان یا جسم: اگر شما یا دیگران در معرض خطر و تهدید قرار گرفتهاید و احساس کردهاید که جان یا جسم شما در خطر است، ممکن است PTSD را تجربه کنید. این ممکن است شامل تجربه تصادفات خطرناک، حمله مسلحانه، تهدید با سلاح، طوفانها و زلزلهها و سایر رویدادهای مشابه باشد.
- تجربه خشونت و آزار: افرادی که خشونت بدنی یا جنسی، آزار جنسی یا تعرض جنسی را تجربه کردهاند، ممکن است در معرض خطر بروز PTSD باشند. این تجربهها میتوانند باعث ایجاد ترس، بیماری و عدم امنیت در فرد شوند.
- شاهد بودن رویدادهای تهدیدکننده: شاهد بودن یک رویداد تهدیدکننده برای جان یا جسم دیگران نیز میتواند عامل بروز PTSD باشد. به عنوان مثال، افرادی که شاهد تصادفات خطرناک، خشونت خانگی، یا حملات تروریستی بودهاند، ممکن است PTSD را تجربه کنند.
- شرایط مرتبط با سانحه: عواملی مانند دسترسی مستقیم به مرگ یا آسیب جدی به دیگران، عدم حمایت اجتماعی پس از سانحه، تجربه استرس پس از سانحههای قبلی، وجود اختلافات و نزاعات پس از سانحه و عدم توجه به نیازهای روانی شما پس از سانحه، ممکن است باعث بروز PTSD شوند.
مهم است بدانید که هر فرد به طور متفاوت به رویدادهای تهدیدکننده واکنش نشان میدهد و علت بروز PTSD در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. همچنین، عوامل فردی مانند سابقه روانی، مقاومت روانی و سازگاری با استرس نیز میتواند نقشی در احتمال بروز PTSD داشته باشند. درمان PTSD شامل روشهای مختلفی مانند مشاوره، درمان دارویی و روشهای ترکیبی است. در صورتی که شما یا کسی در اطرافتان علائم PTSD را تجربه میکنید، مهم است به یک حرفهای مراجعه کنید تا تشخیص اصولی قرار داده شود و درمان مناسب را دریافت کنید. در ادامه به اصلی ترین روش های درمان این اختلال اشاره خواهیم کرد.