نوروفیدبک یک مداخلهی درمانی غیرتهاجمی است که بدون دارو به بیماران کمک مینماید تا الگوهای عملکردی خود را تغییر دهند و به منظور درمان طیف وسیعی از اختلالات کاربرد دارد. برخی از این اختلالات عبارتند از:
- اختلال بیتوجهی (ADD)
- اختلال بیتوجهی و بیش فعالی (ADHA)
- اوتیسم
- افسردگی
- اضطراب
- استرس
- بیخوابی
- اعتیاد و سایر مشکلات روانی
اثرات استفاده از درمان نوروفیدبک
پس از استفاده از این روش درمانی بیماران میتوانند کنترل زندگی خود را به دست بیاورند و بهبود طولانی مدت را بدون اینکه مجبور به استفاده از داروها به مدت طولانی باشند را کسب نمایند تعداد جلسات توسط بهترین روانپزشک تعیین می شود. داروهایی که در درمان انواع بیماریهای روانی به کار برده میشوند اثرات جانبی ناخواستهای دارند که ممکن است زندگی تمام حیطههای زندگی بیماران را تحت تاثیر قرار دهد.
در جلسات درمانی نوروفیدبک عملکرد مغز برای بیماران توضیح داده میشود و بیماران میآموزند تا با استفاده از امواج مغزی الگوهای ذهنی خود را تغییر داده و به عملکرد مطلوب دست بیابند.
در واقع بیماران در طی جلسات درمان نقش فعالتری در تعیین نحوه عملکرد مغز خود خواهند داشت تا امواج مغزی را در زمان مناسب ایجاد کرده و در نتیجه علائم انواع بیماریی ذهنی که با آن درگیر هستند تا حدود بسیاری کاهش مییابد.
پس از پایان درمان بیماران قادرند با استفاده از تکنیکها و مهارتهایی که در طی جلسات درمانی به دست آوردهاند برنامههای بلند مدت درمان را اجرا نمایند.
نحوه عملکرد نوروفیدبک
همان طور که پیشتر بیان شد نوروفیدبک به بیماران کمک مینماید تا فعالیتهای مغزی خود را تنظیم نمایند.
4 نوع موج مغزی وجود دارد که هرکدام عملکرد مختلفی در مغز دارد. زمانی که یک موج مغزی در زمان نامناسبی ایجاد شود ممکن است منجر به بروز انواع اختلالات عصبی مانند استرس، اضطراب و غیره شود.
این امواج عبارتند از:
- امواج بتا: بالاترین فرکانس امواج مغزی را دارا هستند و زمانی که مغز درگیر یک فعالیت مانند امتحان، سخنرانی، حل مشکل و یا مکالمه میباشد ایجاد میشوند. زمانی که این امواج غالب میباشند ذهن در حالت هوشیاری کامل قرار خواهد داشت.
- امواج آلفا: زمانی که مغز حالت آرامش بیشتری دارد مانند حالت استراحت یا مدیتیشن یا زمانی که چشمان خود را برای استراحتی کوتاه میبندید مغز امواج آلفای بیشتری تولید مینماید.
- امواج تتا: زمانی که در خواب هستیم و یا در حال رویاپردازی میباشیم این امواج در مغز ایجاد میشوند و منجر به آماده شدن مغز برای استراحت میشوند. اگر این امواج در زمان نامناسب مانند میان یک جلسه کاری یا امتحان رخ بدهد منجر به کاهش تمرکز و توجه میشود، این حالت در اغلب افرادی که مبتلا به اختلال بیتوجهی و بیش فعالی هستند رخ میدهد.
- امواج دلتا: امواجی کم فرکانس هستند که عمدتاُ در خواب عمیق و بدون رویا ایجاد میشوند.
مغز افرادی که دچار مشکلات عصبی هستند معمولاُ در موقعیتهای مختلف امواجی با فرکانسها اشتباه ایجاد مینماید در نتیجه این افراد در آشفتگی و بیقراری همیشگی قرار دارند.
برای اغلب این افراد تمرکز و توجه روی سادهترین کارها مشکل بوده و کیفیت زندگی آنها به طور جدی دچار آسیب می شود.
درمان اختلالات در بهترین مرکز نوروفیدبک چگونه است؟
ابتدا حسگرهایی روی پوست سر افراد بیمار قرار میگیرد تا امواج مغزی آنها ثبت شود. نام این دستگاه الکترو انسقالوگرام میباشد که به اختصار EEG نیز نامیده می شود. نصب این حسگرها هیچ گونه درد و ناراحتی برای بیمار ندارد حتی بیماران خردسال این دستگاه را بسیار جالب تصور میکنند و جهت نصب حسگرها اشتیاق دارند.
سپس این امواج با امواج مغزی افراد سالم و هم سن در شرایط مشابه بررسی میشود تا منطقه و نوع اختلال مغزی شناسایی شود.
سپس برنامه آموزشی مختص با نیازهای فردی هر بیمار ایجاد میشود. برای هر بیماری الگوهای امواج مغزی به صورت فیلم، پازل و یا بازیهای کامپیوتری تهیه میشود. هرچه الگوی امواج مغزی از نظم بیشتری برخوردار باشد پیشرفت درمان با سرعت بیشتری طی میشود.
به طور کلی هدف این الگوهای درمانی این است که بیماران تنظیم جدید امواج مغزی خود را آموزش ببینند.
مزایای استفاده از درمان نوروفیدبک
- بهبود توجه و تمرکز
- کاهش استرس و اضطراب
- بهبود کیفیت خواب
- بهبود رفتار و تعاملات فردی
- افزایش آرامش
- افزایش هوشیاری و تمرکز
- بهبود حافظه
مقایسه درمان دارویی و درمان نوروفیدبک
درمانهای دارویی اغلب برای مدت طولانی باید مصرف شود، همچنین زمان و دوز مصرفی دارو بسیار اهمیت دارد. عوارض جانبی داروها جزء مواردی است که منجر به ناراحتی بیماران میشود در حالی که پس از درمان نوروفیدبک بیماران میتوانند الگوهای امواج مغزی خود را شناسای و کنترل نمایند و در نتیجه علائم بدون احتیاج به مصرف هرگونه دارویی بهبود مییابد. نتایجی که پس از درمان نوروفیدبک حاصل میشود در غالب موارد ماندگاری طولانی تا آخر عمر دارد. این روش درمانی برای درمان پانیک ، درمان استرس و اضطراب ، درمان افسردگی و .. قابل استفاده است.
در سالهای اخیر درمانهای نوروفیدبک به طور گسترده در درمان انواع اختلالات عصبی به خصوص برای کودکانی که دچار اختلالات بیش فعالی و کمبود توجه هستند مورد استفاده قرار گرفته و نتایج بسیار موفقیت آمیزی را در پی داشته است.