افسردگی بارداری به حالتی اطلاق می‌شود که شما در طی دوران بارداری برای چند هفته و یا چند ماه به صورت مستمر احساس غم و ناراحتی داشته باشید. این حالت روحی می‌تواند خفیف و یا شدید باشد و در افراد مختلف علائم متفاوتی را ایجاد می‌نماید.
برخی از خانم‌ها پس از تولد نوزاد دچار افسردگی می‌شوند که به این حالت افسردگی پس از زایمان گفته می‌شود.
شروع بارداری می‌تواند تجربیات احساسی متفاوتی را برای یک زن به همراه داشته باشد اما در برخی مواقع شدت هیجانات و احساسات این دوره به خوبی قابل کنترل نیست.
احساس بیماری و عدم تحمل برخی غذاها و بوها در اوایل بارداری، مشکل در خوابیدن در ماه‌های آخر بارداری و سایر مشکلات جسمی که در طی دوران بارداری پیش می‌آید به همراه اختلالت هورمونی که بر وضعیت خلق و خوی مادر باردار تاثیر چشمگیری دارد، همگی می‌توانند منجر به افسردگی طی دوران بارداری شود.
نکته‌ی مهمی که باید بدانید این است که افسردگی نشانه‌ی ضعف نیست بلکه یک وضعیت در عدم تعادل روحی و سلامت روان می‌باشد که در موارد شدید احتیاج به درمان دارد بنابراین به جای سرزنش خود بهتر است با یک مشاور و روانشناس صحبت نمائید تا هرچه سریعتر درمان شوید و از ادامه‌ی ماه‌های بارداری خود لذت ببرید.
علائم افسردگی در دوران بارداری
- احساس ضعف و بی‌حالی در اکثر روزها
- ناراحتی با پدید آمدن کوچکترین مشکل
- عدم تمرکز و تصمیم گیری
- لذت نبردن از زندگی و فعالیت‌های که در گذشته انجام می‌دادید
- گریه کردن بی دلیل و ناگهانی
- تحریک پذیر شدن
- عدم تمایل به حضور در جمع دوستان یا اقوام
- احساس بی قراری و آشفتگی
- از دست دادن اعتماد به نفس
- احساس بی ارزشی داشتن
- احساس گناه
- فکر کردن راجع به خودکشی یا آسیب رساندن به خود
این علائم ممکن است به تدریح یا اینکه ناگهانی شروع شود، در برخی موادر تنها بعضی از علامت‌ها وجود دارد و در برخی افراد تمام علائم باعث آزار فرد می‌شود.
اگر احساس می‌کنید که ممکن است به خودتان آسیب وارد کنید یا اینکه به راه‌های مختلف خودکشی فکر می‌کنید بهتر است هرچه سریعتر با یکی از اعضای خانواده، دوستان یا پزشک خود صحبت نمائید.
شیوع افسردگی در زمان بارداری
افسردگی طی دوران بارداری مانند افسردگی پس از زایمان بسیار شایع است و تقریباً ده درصد از خانم‌های باردار ممکن است حالت‌های خفیف تا شدیدی از افسردگی را طی این دوره تجربه نمایند.
علت افسردگی طی بارداری
مواردی که ممکن است منجر به افسردگی طی دوران بارداری شوند یا اینکه احتمال افسردگی طی دوران بارداری را افزایش می‌دهد عبارتند از:
- سابقه‌ی افسردگی در گذشته
- اضطراب
- گذر از یک دوره‌ی سخت در زندگی مانند سوگواری در مرگ یکی از عزیزان یا طلاق
- عدم حمایت کافی از طرف خانواده و دوستان
- حاملگی ناخواسته
- تجربه‌ی خشونت خانگی
ممکن است افسردگی بدون اینکه هیچ کدام از موارد اشاره شده وجود داشته باشد و به صروت ناگهانی در فردی که در گذشته بسیار شاد و بانشاط بوده است به وجود بیاید. لازم به ذکر است افسردگی در تمام خانم‌های باردار ممکن است به وجود بیاید و این موضوع ربطی به طبقه‌ی اجتماعی و یا سطح تحصیلات فرد ندارد، هرچند افرادی که از سطح تحصیلات بالاتری برخوردارند یا اینکه از موقعیت اجتماعی بهتری بهره‌مند هستند ممکن است زودتر این بیماری را شناسایی کنند و به دنبال درمان‌های موثر باشند.
اقداماتی که در صورت بروز افسردگی حین بارداری باید انجام داد
- با پزشک یا یکی از دوستان خود در رابطه با احساساتی که دارید صحبت نمائید. با شنیدن خبر بارداری اعضاء خانواده و اطرافیان خوشحال می‌شوند اما اگر شما این خوشحالی را درون خود حس نمي‌کنید نباید از قضاوت دیگران نگران باشید، احساسات خود را درک کنید و به دنبال راهکارهایی جهت درمان باشید.
- اگر صحبت کردن راجع به احساسات خود را دشوار می‌بینید می‌توانید آنها را بنویسید و در زمان مناسب با یک مشاور صحبت کنید.
- اگر در گذشته افسردگی داشته‌اید از همان ابتدا به پزشک خود اطلاع دهید تا در صورت بروز افسردگی حین بارداری یا پس از زایمان بتواند به شما کمک‌های لازم را ارائه دهد.
درمان افسردگی حین بارداری
درمان افسردگی طی بارداری شامل ترکیبی از درمان‌ها خودیاری، مشاوره و درمان دارویی می‌باشد.
با توجه به شدت و شرایط بیمار، روانپزشک مي‌تواند در مورد نحوه درمان بیمار بهترین تصمیم را بگیرد.
اگر نیاز به تجویز دارو باشد، مصرف هر دارویی باید با نظر و تائيد روانپزشک و متخصص جنین شناسی انجام شود تا از ایجاد عوارض ناخواسته روی جنین خودداری شود.
یکی از مهمترین اقداماتی که می‌توان در جهت درمان افسردگی بارداری انجام داد خودیاری است، خودیاری بدین معنی است که بیمار با برداشتن قدم‌های کوچک سعی نماید تا حال روحی خود را بهبود ببخشد. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- صحبت در مورد احساساتی که دارید با همسر، دوست یا یکی از اعضای خانواده
- احساس شرم و گناه را کنار بگذارید و افسردگی خود را بپذیرید
- تا جایی که می‌توانید ورزش انجام دهید، اگر انجام حرکات ورزشی برای شما مشکل است روزانه نیم ساعت پیاده روی انجام دهید.
- از مصرف الکل و سیگار طی این دوره بپرهیزید، سیگار و الکل علاوه بر آسیب به نوزاد موجب وخامت اوضاع روحی شما نیز می‌شود.
- از مصرف داروهای گیاهی بدون مشورت با پزشک پرهیز نمائید، برخی از داورها یا مکمل‌های گیاهی می‌توانند عوارضی داشته باشند که منجر به تحریک پذیری احساسی شما شوند.
- در گروه‌ها و دوره‌هایی که شامل خانم‌های باردار است شرکت کنید، عضویت در این گروه‌ها و صحبت با دیگر اعضاء گروه که مشکلاتی مانند شما دارند به شما کمک می‌نماید تا بتوانید از تجربیات دیگران بهره ببرید و در کنار یکدیگر این دوره را به خوبی سپری نمائيد.