پارکینسون یک بیماری عصبی پیشرونده می‌باشد که منجر به ایجاد اختلالاتی در مغز شده و به مرور زمان علائم آن بدتر می‌شود. به دلیل از بین رفتن برخی از سلول‌های عصبی در مغز افراد مبتلا به پارکینسون دوپامین به اندازه‌ی کافی تولید نمی‌شود.
آمار دقیقی از افراد مبتلا به این بیماری در کشور ما در دست نمی‌باشد اما با توجه به تحقیقات انجام شده در کشورهای اروپایی به نظر می‌رسد این بیماری سریعترین بیماری عصبی در حال رشد در جهان است که باید توجه لازم را به آن داشت. در ادامه‌ی مقاله به بررسی این بیماری و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.
پارکینسون چیست؟
پارکنسون به وضعیتی گفته می‌شود که بخشی از سلول های مغزی از بین می‌رود و این حالت منجر به اثرات نامطلوب بر کنترل، تعادل و حرکات عضلانی شده و همچنین اختلالاتی بر توانایی تفکر، حواس و سلامت روان بیمار ایجاد می‌نماید.
همان طور که پیشتر اشاره شده این بیماری به دلیل پایین بودن سطح دوپامین ایجاد می‌شود، دوپامین یک انتقال دهنده‌ی عصبی می‌باشد که جهت ایجاد حرکات طبیعی ضروری می‌باشد.
شیوع بیماری پارکینسون
آمار دقیقی از افراد مبتلا به پارکینسون در کشور ما در دست نمی‌باشد اما با توجه به آمار کشورهای اروپایی این بیماری در افراد بالای 60 سال حدود 1 درصد شیوع دارد و مردان را بیشتر از زنان مبتلا می‌نماید. در حدود 10 درصد از بیماران علائم قبل از 50 سالگی شروع می‌شود که به آن پارکینسون زودرس گفته می‌شود.
عواملی که احتمال ابتلا به پارکینسون را افزایش می‌دهد
- سن: این بیماری در اکثر موارد در اواسط یا اواخر زندگی ایجاد می‌شود و هرچقدر که سن بالاتر باشد احتمال ابتلا به آن افزایش می‌یابد.
- وراثت: اگر یکی از اعضاء خانواده به این بیماری مبتلا باشد احتمالا ابتلا سایر افراد نیز بیشتر می‌باشد.
- جنسیت: همان طور که اشاره شد این بیماری در آقایان بیشتر از خانم‌ها رخ می‌دهد.
- قرار گرفتن در معرض برخی سموم: افرادی که به واسطه‌ی شغل خود با سمومی مانند علف کش‌ها و یا آفت کش‌ها به طور مداوم در تماس هستند نسبت به سایرین بیشتر در معرض خطر ابتلاء به این بیماری قرار دارند.
علائم بیماری پارکینسون
علائم بیماری در افراد مختلف متفاوت می‌باشد، همچنین میزان پیشرفت آن در بیماران متفاوت به یک صورت نمی‌باشد تشخیص میزان بیماری توسط بهترین روانپزشک انجام می شود. بر اساس تحقیقات شروع بیماری پارکینسون سالها و حتی دهه‌ها پیشتر از شروع مشکلات حرکتی می‌باشد، اولین علامت حرکتی شامل لرزش خفیف در دست می‌باشد، سایر علائم شایع عبارتند از:
- از بین رفتن بویایی
- لرزش در دست‌ها، بازوها و پاها که معمولاً از یک سمت بدن شروع می‌شود
- کاهش پلک زدن، آبریزش دهان، مشکل در بلع
- سفتی عضلات، یبوست
- حرکات آهسته
- مشکل در تعادل و هماهنگی بین اعضاء بدن
- بی‌تفاوتی، افسردگی و تغییر خلق و خو
- اختلال درخوابیدن
- ضعیف شدن حافظه، اختلال شناختی
- عدم توانایی جهت برنامه ریزی‌های روزمره و انجام فعالیت‌های همیشگی
- حالت خمیده
- کاهش شدت صدا
تشخیص پارکینسون
با توجه به اینکه این بیماری شامل طیف وسیعی از علائم می‌شود که در افراد مختلف نیز متفاوت می‌باشد، تشخیص آن سخت و پیچیده می‌باشد، هیچ آزمایش دقیقی جهت تائيد بیماری وجود ندارد و تنها بر اساس معاینات فیزیکی و شرح حال کامل از بیمار می‌توان بیماری را تشخیص داد.
درمان بیماری پارکینسون
درمان قطعی جهت این بیماری وجود ندارداما با ترکیبی از روش‌های خودمراقبتی، دارو درمانی و جراحی می‌توان بیماری را کنترل کرد و کیفیت زندگی بیمار را بالا برد.
- خودمراقبتی
ورزش و حفظ انعطاف پذیری بدن در بهبود تعادل و افزایش دامنه حرکات در این بیماری بسیار مهم می‌باشد. بسیاری از بیماران با پیوستن به گرو‌های حمایتی و استفاده از تجربیات افراد مشابه خود نتایج خوبی را در مقابله با عوارض روحی این بیماری کسب می‌کنند. در کنار خودمراقبتی حمایت خانواده و امکانات رفاهی که در دسترس بیمار قرار می‌گیرد نیز از اهمیت بسیاری برخوردار می‌باشد.
- دارودرمانی
انواع مختلفی از داروها جهت کنترل علائم پارکینسون و کاهش پیشرفت بیماری وجود دارد که با توجه به شرایط بیمار ممکن است یک یا چند دارو به صورت همزمان تجویز شود. برخی از داروهایی که جهت درمان تجویز می‌شوند عبارتند از:
- جهت حفاظت از اعصاب باقی مانده و حفظ دوپامین موجود در مغز مانند سلژین
- جهت افزایش ترشح دوپامین مانند آمانتادین
- داروهایی که مشابه دوپامین عمل می‌کنند مانند آپومورفین و پرامیپکسول
- و داروهای دیگر با توجه به شرایط بیمار و پیشرفت بیماری
- جراحی
زمانی که داروها به دلیل عوارض جانبی و یا عدم کنترل علائم اثربخشی خود را از دست بدهند روش‌های جراحی شامل پالیدوتومی و تالاموتومی پیشنهاد می‌شود.
در سالهای اخیر تحریک عمقی مغز با استفاده از یک دستگاه کاشته شده جهت رساندن جریان الکتریکی به قسمت‌هایی از مغز که دچار آسیب شده‌اند به کار می‌رود.
این روش درمانی در افرادی که نسبته به داروها پاسخ نمی‌دهند و دچار لرزش‌های غیرارادی هستند یکی از گزینه‌های درمانی است که در برخی موارد نتایج موفقیت آمیزی را در پی دارد.